MUST 20 jaar2002 – Geuzenveld buurt 5

MUST bestaat 20 jaar! En dat vieren wij door iedere week een ‘gouwe ouwe’ onder de aandacht te brengen. Want wat hebben we de afgelopen decennia een hoop mooie projecten mogen doen. In 2002 waren wij druk bezig met de vernieuwing van twee na-oorlogse woonwijken in de Westelijke Tuinsteden Amsterdam. Wij waren verantwoordelijk voor het ontwerp van en de supervisie over twee gebieden: Geuzenveld-Zuid en Buurt 5. 

Begin deze eeuw begon de Gemeente Amsterdam met de vernieuwing van de Westelijke Tuinsteden. Elf gebieden werden aangewezen als vernieuwingsgebieden. Zo ook Geuzenveld-Zuid en Buurt 5, samen goed voor ongeveer 7.500 woningen. Wij werden gevraagd om in beide gebieden de onderlinge samenhang te beschouwen. Op deze manier konden we over de grenzen van de afzonderlijke vernieuwingsgebieden heenkijken en ook op structuurniveau van het stadsdeel een plan van aanpak maken. Daarnaast werd Wouter Veldhuis in 2014 aangesteld als stedebouwkundig supervisor voor de vernieuwing van Geuzenveld-Zuid en Buurt 5.

De vernieuwingsplannen namen de bestaande ruimtelijke structuur van de wijken als uitgangspunt. Er werden vier actiepunten geformuleerd die de goede ligging van de vernieuwingsgebieden ten opzichte van de stedelijke voorzieningen en het aangrenzende Sloterpark moesten versterken.

1. Meer samenhang zet in op een evenwichtiger wegennet en een verbeterd fiets- en voetpadennetwerk.
2. Meer park compenseert het verlies aan snippergroen door de te verwachten privatisering van de buitenruimte.
3. Meer specialisatie streeft naar meer ruimte voor diversiteit en een betere spreiding van voorzieningen.
4. Meer oriëntatie zet in op het toevoegen van nieuwe ontmoetingsplekken en herkenningspunten in het stedelijke weefsel.

De omvang van de vernieuwingsopgave vroeg om een heldere uitvoeringsstrategie. De gebieden werden daarom opgedeeld in acht buurten, ieder met een eigen ruimtelijke en programmatische karakteristiek en een eigen vernieuwingsopgave. Ook kregen alle buurten een eigen, aansprekende naam. Per buurt werd een uitwerkingsplan gemaakt, op het raakvlak van stedebouw en architectuur. Afhankelijk van de aard van het uitwerkingsplan, werden één of meerdere architecten gevraagd een ontwerp voor de openbare ruimte en de bebouwing te maken. De stedebouwkundige afstemming tussen de deelplannen en de hoofdstructuur van de wijken was in handen van MUST.

• Veerle Simons
• augustus 2017

MUST 20 jaar2001 – Welkom thuis!

MUST bestaat 20 jaar! En dat vieren wij door iedere week een ‘gouwe ouwe’ onder de aandacht te brengen. Want wat hebben we de afgelopen decennia een hoop mooie projecten mogen doen. In 2001 verrichtten wij een verkennend onderzoek naar de regionale ontwikkelingskansen van het gebied tussen Rotterdam en Hoek van Holland. De officiële titel van het project luidde Waterweg Noord. De studie van MUST kreeg de naam: Welkom Thuis! 

Vier ontwerpbureaus kregen van de gemeente Rotterdam, dienst Stedebouw + Volkshuisvesting, de opdracht om een verkennende studie te verrichten naar de regionale ontwikkelingskansen van het gebied tussen Rotterdam en Hoek van Holland. Wij waren een van deze vier. In onze studie Welkom Thuis! zetten wij in op een benaderingswijze waarin de lokale en regionale schaal direct aan elkaar gekoppeld werden terwijl onderlinge contrasten verder werden opgevoerd.

Het gebied tussen Rotterdam en Hoek van Holland is een gefragmenteerd stedelijk landschap met talloze regionale en lokale kwaliteiten. Bewoners, bedrijven en bezoekers kiezen hier ieder hun eigen stad. Het anonieme regionale ‘publieke’ landschap wordt doorbroken met specifieke lokale programma’s van duizend en één gespecialiseerde collectieven.

Wij onderscheidden in het gebied 4 regionale landschappen en 197 lokale fragmenten. Het contrast tussen deze segmenten is volgens ons een belangrijk uitgangspunt bij de toekomstige ontwikkeling van dit gebied. De regio landschappen, Midden Delfland, de Kust, de Rotterdamse Haven en het Westland, zijn grootschalige, gespecialiseerde gebieden. De optimalisatie van de hoofdfunctie is hier de belangrijkste opgave, waarbij regionale sturing van groot belang is. De stedelijke fragmenten bieden daarnaast op kleine schaal ontwikkelingsruimte voor lokale initiatieven.

Voor de ontplooiing van de lokale ontwikkelingsruimte zijn een goede bereikbaarheid en doordringbaarheid van de regio noodzakelijk. Om dit te bereiken stellen wij voor de verschillende modaliteiten een stelsel van continue netwerken voor. Ontbrekende schakels in het wegennet en extra stations op de Hoekse Lijn moeten worden aangelegd.

Door regionale ruimteclaims direct te koppelen aan de stedelijke fragmenten ontstaat op lokale schaal nieuwe investeringsruimte. Hinderzones van industriegebieden, geluidscontouren rondom snelwegen, bergingscapaciteit voor water en claims vanuit regionale ecologische netwerken krijgen een positieve wending en worden als bonus ingezet. Ruimtelijke restricties worden  op deze manier investeringen in de ontwikkelingskansen van het lokale fragment.

In Welkom thuis! identificeerden wij tien gethematiseerde ontmoetingsplekken in het gebied Waterweg Noord. In de regionale visie is het van belang ontmoetingsplekken waar verschillende lagen, schalen en mensen samenkomen te lokaliseren en de ontwikkeling ervan te stimuleren. Ontmoeten betekent contact, uitwisseling, dynamiek en zorgt ervoor dat de optelsom van elementen meer is dan de som der delen. De ontmoetingsplekken die wij in de studie nader hebben uitgewerkt zijn: Hoek van Holland Marina, Staelduinse Dome, Delta Energie Centrum, Villa Westland, Pitstop Delfland, MaasHuis, Sportring Kethelplein, Amsterdam Brussel Connectie, Oud Holland en de Maasboulevards.

• Veerle Simons
• augustus 2017