Rijk & Wijk circulaire economie en de openbare ruimte

Het College van Rijksadviseurs (CRa) heeft onlangs haar agenda 2017-2020 “Ontwerpen aan een rijker, hechter en schoner Nederland” gepubliceerd. Deze agenda formuleert de thema’s waarop het CRa het Rijk de komende jaren zal adviseren: energie & klimaat, mobiliteit & verstedelijking, en het Nederlandse landschap. Binnen deze thema’s wordt ook de circulaire economie genoemd. Het CRa ziet de transitie naar een circulaire economie als een kans om met een hernieuwde blik na te denken over de productie en logistiek in ons land. Een helder beeld van de ruimtelijke consequenties van deze transitie naar een circulaire economie ontbreekt echter nog. Zeker voor de ruimtelijke opbouw, de openbare ruimte en de sociaaleconomische structuren in bestaande woonwijken. In opdracht van het College van Rijksadviseurs heeft Must i.s.m. adviesbureau OverMorgen in bloemkoolwijk De Maten, Apeldoorn onderzocht hoe de openbare ruimte kan worden ingezet als hefboom om de transitie naar een circulaire wijkeconomie mogelijk te maken.

Bloemkoolwijk De Maten is een gemiddelde Nederlandse wijk en heeft dus geen echt groot probleem. Daardoor mist er een sociaalmaatschappelijke urgentie om de wijk ingrijpend aan te transformeren. Het is dus niet mogelijk om de transitie naar een circulaire economie mee te koppelen met een urgente vernieuwingsopgave. Wel is het mogelijk om de transitie naar een circulaire economie in te zetten om de wijk op onderdelen te verbeteren. En het meest voor de hand liggende aangrijpingspunt is de openbare ruimte die met 55% een uitzonderlijk groot deel van het ruimtegebruik in de wijk bepaald. Bovendien is al deze ruimte in handen van één partij: de gemeente Apeldoorn. De gemeente heeft dus de sleutel in handen om de transitie naar een circulair De Maten vlot te trekken. De openbare ruimte is niet alleen een hele rijke grondstoffenbank met betonklinkers, houtopslag, water en meubilair, maar ook de ruimte die de logistiek en de ruimtevraag van de circulaire economie kanfaciliteren. Door de openbare ruimte te beschouwen als bron van een circulaire economie kan de omslag gemaakt worden van een kostenpost naar een verdienmodel. Het vraagstuk van de openbare ruimte van de toekomst is niet langer een vraagstuk van beheer en onderhoud maar een vraagstuk van exploitatie en liquiditeit.

Meer weten? Download het onderzoeksrapport met conclusies en aanbevelingen hier.