Beladen Treinen

Het Spoorwegmuseum heeft een bijzondere bagagewagen uit 1914 in de collectie. Dit type wagens werd tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers ingezet bij de Jodentransporten. Daarom heeft het Spoorwegmuseum rondom deze bagagewagen de permanente tentoonstelling Beladen Treinen ingericht. MUST maakte het cartografische materiaal voor deze expositie.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog (1939-1945) veroverden de Duitsers een groot deel van Europa. Zij gebruikten het spoorwegnet in Duitsland en de bezette gebieden voor wat de zwarte bladzijde in de geschiedenis van de spoorwegen zou worden: de deportaties van Joden, Roma en Sinti in Europa. De Duitsers beschouwden hen als bedreiging voor het Duitse ras. Eind 1941 besloot Hitler dat zij moesten worden uitgeroeid en werden voor dat doel vernietigingskampen in Oost-Europa gebouwd. In nauwe samenwerking met alle Europese spoorwegbedrijven in de bezette gebieden reden in drie jaar tijd 2000 treinen met circa 3 miljoen Joden en honderduizenden Roma en Sinti naar de kampen in het Oosten.

Zonder gebruik van het spoorwegnet en de trein waren deze deportaties niet mogelijk geweest. Vanuit Nederland vertrokken 102 treinen met circa 103.000 Joden vanaf de kampen Westerbork en Vught naar hun sinistere bestemming. In handen van een misdadig regime werden de spoorwegen een instrument bij de grootste massamoord uit de geschiedenis.